10 NGUỒN DỮ LIỆU GIS MIỄN PHÍ

A globe with clouds and orange pins Description automatically generated

Dữ liệu không gian luôn là một trong những điểm quyết định đến sự thành công của một dự án GIS. Chúng không hề dễ t́m, dễ xử lư, giá lại cao và thường đ̣i hỏi tŕnh độ kỹ thuật chuyên môn cao của các chuyên gia khi sử dụng.


Các công ty chuyên bán dữ liệu GIS thường đưa ra khá nhiều luận điểm thuyết phục đến người dùng để giải thích tại sao họ nên mua dữ liệu thay v́ t́m kiếm trên mạng Internet. Đó là tính sẵn có, hệ thống dịch vụ tốt, dữ liệu đă được tinh chỉnh, định dạng theo ư người dùng, độ phân giải phù hợp... Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng sẵn sàng bỏ tiền để mua dữ liệu với giá đắt đỏ mà yêu cầu công việc chưa đến mức như vậy. Bài viết này giới thiệu với các bạn 10 nguồn dữ liệu miễn phí tốt nhất có sẵn trên thế giới.

 

T́m kiếm dữ liệu GIS ở đâu?

 

Trong trường hợp lư tưởng, bạn có thể t́m thấy những bộ dữ liệu GIS miễn phí từ trên 1 trang web duy nhất. Tất nhiên, ở đó bạn có quyền tải chúng về mà không vướng mắc ǵ. Trên thực tế, đời luôn không như mơ. Bạn sẽ phải sục sạo trên khắp mạng Internet để gom chúng lại thành một danh sách cho riêng ḿnh. Đây chính là "Bản danh sách Schindler" về 10 nguồn dữ liệu GIS miễn phí mà bạn có thể tham khảo và tải về miễn phí.

 

❶ Natural Earth Data

Natural Earth Data được nhắc đến đầu tiên trong danh sách bởi nó đáp ứng được kỳ vọng của các nhà bản đồ học. Một khối lượng lớn dữ liệu được "dọn cỗ" cho bạn với những lớp thông tin về điều kiện tự nhiên, sinh thái trái đất trên quy mô toàn cầu, tiện lợi cho ứng dụng của bạn. Các lớp dữ liệu định dạng raster cũng vô cùng tiện dụng và đẹp mắt cho việc tŕnh bày bản đồ.

 

A screenshot of a computer Description automatically generated

Natural Earth Data (http://www.naturalearthdata.com/downloads)

 

Điểm sáng chói của Natural Earth Data là nó cho phép bạn quyền sử dụng, chỉnh sửa và chuyển giao dữ liệu cũng như kết quả của bạn mà không đ̣i hỏi bất cứ ǵ về vấn đề bản quyền. Hăy xem một vài thông tin quan trọng về bộ dữ liệu này ngay dưới đây.

 

Ưu điểm:

Loại dữ liệu: Các lớp thông tin về điều kiện văn hóa, tự nhiên trên toàn cầu.

 

 

❷ ESRI Open Data

Cập nhật tới 2017, ESRI Open Data chính là mỏ vàng quư giá về dữ liệu GIS. Kho dữ liệu của hăng phần mềm GIS nổi tiếng nhất nh́ thế giới cung cấp 67.310 bộ dữ liệu mở từ 4.092 tổ chức trên khắp thế giới. V́ lư do này, chúng tôi đánh giá ESRI Open Data là số 1 trong danh sách các kho dữ liệu GIS miễn phí.

 

Trong một số trường hợp, v́ lư do dữ liệu quá lớn, bạn sẽ phải cắt nhỏ chúng ra rồi ghép nối lại sau khi tải về máy tính của ḿnh. Tuy nhiên, điều này cũng không ảnh hưởng nhiều đến vị trí số 1 của cơ sở dữ liệu bởi nó giúp bạn t́m kiếm được chính xác những ǵ ḿnh cần.

 

A map of the united states Description automatically generated

ESRI ArcGIS Open Data (http://opendata.arcgis.com)

 

Bạn sẽ thấy vô cùng tiện lợi và dễ dàng với giao diện đồ họa bản đồ trong việc t́m kiếm thông tin. Chỉ cần định nghĩa khu vực cần truy xuất thông tin, công cụ sẽ "dâng" cho bạn những kết quả phù hợp. Hăy xem một vài thông số ấn tượng của hệ thống dưới đây.

 

Ưu điểm:

Loại dữ liệu: Định dạng dữ liệu tải về khá đa dạng (KML, Shapefile, API hỗ trợ OGC WMS, GeoJSON, và GeoService).

 

 

 

❸ USGS Earth Explorer

Các chuyên gia nghiên cứu về biến động bề mặt trái đất sẽ coi USGS Earth Explorer là một nơi lư tưởng để t́m kiếm tư liệu viễn thám.

 

Chúng ta hầu như đều biết USGS Earth Explorer cho phép người dùng truy cập vào một trong những kho ảnh vệ tinh và ảnh máy bay lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cơ sở dữ liệu này c̣n cho phép bạn lấy rất nhiều dữ liệu bên ngoài ranh giới Hoa Kỳ.

 

Một giao diện thân thiện người dùng khiến cho việc t́m kiếm ảnh vệ tinh trở nên dễ dàng. Trên thực tế, nó giống như một công cụ cho phép t́m kiếm và tải về hàng loạt tấm ảnh (giống kiểu đi mua hàng trực tuyến - chọn và bỏ hàng vào giỏ trước khi thanh toán). Bạn chỉ cần đăng kư một tài khoản miễn phí và ... bùm, bắt đầu tải dữ liệu về.

 

A screenshot of a map Description automatically generated

USGS Earth Explorer (http://earthexplorer.usgs.gov)

 

Nếu muốn, bạn c̣n có thể t́m kiếm ảnh vệ tinh từ nhiều nhà cung cấp khác nhau. Dưới đây là danh sách 15 nguồn ảnh vệ tinh miễn phí mà bạn có thể t́m trong USGS Earth Explorer:

  1. Nguồn ảnh của Hoa Kỳ với USGS Earth Explorer,
  2. Bộ dữ liệu của các vệ tinh châu Âu (ESA) trong tổ hợp Sentinel,
  3. Bộ ảnh vệ tinh miễn phí từ các vệ tinh NOAA,
  4. Bộ dữ liệu vệ tinh từ NASA Earth Data,
  5. Cơ sở dữ liệu vệ tinh châu Âu của ESA - EO Catalogue,
  6. Cơ sở dữ liệu của Viện Nghiên cứu Không gian Quốc gia - INPE Image Catalog,
  7. Cơ sở dữ liệu vệ tinh của Ấn Độ - Bhuvan Indian Geo-Platform,
  8. Dữ liệu mô h́nh số độ cao DEM của Nhật - JAXA Global ALOS Portal,
  9. Cơ sở dữ liệu ảnh máy bay của NOAA (trong phạm vi Hoa Kỳ),
  10. Dữ liệu thảm thực vật toàn cầu của VITO Vision,
  11. Dữ liệu đường bờ biển của NOAA Digital Coast,
  12. Dữ liệu lớp phủ thực vật toàn cầu Global Land Cover Facility,
  13. Dữ liệu mẫu ảnh vệ tinh độ phân giải cao của Digital Globe,
  14. Dữ liệu mẫu cho ảnh SPOT, Pleiades, RapidEye và TerraSAR từ Geo-Airbus,
  15. Dữ liệu về địa chất và động đất từ UNAVCO Research Data.

 

 

❹ OpenStreetMap

Người dùng GIS trên toàn cầu đang khai thác OpenStreetMap như một nguồn năng lượng từ cộng đồng đông đảo người dùng khắp mọi nơi. Với số lượng cộng tác viên đông đảo, kho dữ liệu này ngày càng trở nên chi tiết và cập nhật. Mặt trái của bộ dữ liệu "đám đông" này là khi nó được mở ra cho cộng đồng th́ độ chính xác cũng biến thiên ở mọi nơi. Theo đánh giá chủ quan của chúng tôi, dữ liệu của OpenStreetMap là khá tốt và chúng ngày càng được hoàn thiện hơn.

 

Đối với các chuyên gia phân tích dữ liệu GIS, OpenStreetMap với độ chi tiết cao đang chính xác là những ǵ họ mong đợi. Không ai có thể trả lời nổi câu hỏi "bao nhiêu dữ liệu được cập nhật mỗi giây?" nhưng họ biết chắc OpenStreetMap sẽ trả lời cho những ǵ mà họ đang t́m kiếm.

 

A screenshot of a map Description automatically generated

OpenStreetMap (https://gisgeography.com/openstreetmap-download-osm-data)

 

Ưu điểm: Độ chi tiết cao, cập nhật liên tục.

Loại dữ liệu: Dữ liệu vector độ phân giải cao (nhà cửa, hiện trạng, đường giao thông, mặt nước).

 

 

❺ NASA's SocioEconomic Data and Applications Center (SEDAC)

Trung tâm dữ liệu NASA's SocioEconomic Data Applications Center (SEDAC) cung cấp bộ dữ liệu về mối tương tác giữa con người và môi trường.

 

SEDAC trải phổ khá rộng các nhóm dữ liệu khác nhau trên phạm vi toàn cầu ở độ phân giải thấp. Ví dụ, bạn có thể t́m thấy từ dữ liệu về phân bón dùng trong nông nghiệp đến tỷ số chết khi sinh ở trẻ nhỏ trên các bang của Hoa Kỳ.

 

Ứng dụng SEDAC Map Viewer khá ưa nh́n v́ người dùng có thể lựa chọn các chủ đề cho dữ liệu GIS dựa trên số liệu kinh tế xă hội. Nếu bạn muốn kết nối dữ liệu với nhau, hệ thống có công cụ giúp bạn làm điều đó.

 

A blue water with a bridge behind it Description automatically generated

NASA SEDAC GIS data (http://sedac.ciesin.columbia.edu)

 

Ưu điểm: Cung cấp dữ liệu miễn phí trên toàn cầu về kinh tế xă hội với hơn 15 chủ đề khác nhau.

Loại dữ liệu: Dữ liệu kinh tế xă hội (nông nghiệp, thời tiết, quản trị, thiên tai, sức khỏe, hạ tầng, thủy văn, hải dương, dân số, thu nhập, dữ liệu viễn thám, phát triển bền vững, đô thị...).

 

 

❻ Open Topography

Open Topography cung cấp một giao diện dạng portal (bảng tin) giúp tải dữ liệu địa h́nh độ phân giải cao, kèm theo bộ công cụ hỗ trợ.

 

Nếu cho bạn 5 giây để lựa chọn dữ liệu địa h́nh, bạn sẽ chẳng đắn đo nói ngay ... LiDAR. Vâng, đúng vậy, sau 5 giây bạn sẽ có LiDAR với Open Topography.

 

Chúng ta đều biết dữ liệu LiDAR thuộc nhóm "hiếm có khó t́m". Bởi vậy mà Open Topography trở nên đặc biệt v́ nó cho phép bạn trả lời câu hỏi: Dữ liệu LiDAR ở đâu? Ngay cả khi t́m kiếm dữ liệu địa h́nh làm từ ảnh vệ tinh, bạn cũng sẽ thấy ở đây.

 

A close-up of a website Description automatically generated

Open Topography LiDAR GIS Data (http://www.opentopography.org)

 

Ưu điểm: Lựa chọn vùng cần t́m trên bản đồ và kiếm LiDAR của bạn.

Loại dữ liệu: LiDAR (90% độ phủ cho Hoa Kỳ, Canada, Úc, Brazil, Haiti, Mexico, và Pueto Rico - hơi buồn v́ không có Việt Nam).

 

 

❼ UNEP Environmental Data Explorer

Hơn 500 loại dữ liệu có thể được t́m thấy trong cơ sở dữ liệu của tổ chức Liên hợp quốc về Môi trường - UNEP Environmental Data Explorer.

 

Ái chà, không dễ nhằn như vậy. Chúng tôi cảm thấy khá khó khi sục sạo vào trong cơ sở dữ liệu GIS của tổ chức này. Bạn sẽ phải t́m nút lệnh "Advanced" rồi ṃ sang "Filter Geospatial Data Sets" để sàng lọc các bộ dữ liệu như thời tiết, tai biến, hay hệ sinh thái... trước khi "đao" chúng về.

 

A screenshot of a computer Description automatically generated

UNEP Explorer free GIS Data (http://geodata.grid.unep.ch)

 

Ưu điểm: Liên tục được cập nhật, nhiều cách t́m kiếm dữ liệu.

Loại dữ liệu: Tất cả ở dạng Grid (raster) về khí quyển, năng lượng, hiện trạng, sinh thái, đại dương...

 

 

❽ NASA Earth Observations (NEO)

Trang web NASA Earth Observations (NEO) cung cấp dữ liệu ảnh vệ tinh ở cấp độ toàn cầu. Tất cả những ǵ được ưu tiên ở đây là làm sao việc tiếp cận nguồn dữ liệu vệ tinh miễn phí ở cấp độ toàn cầu trở nên thuận tiện nhất.

 

Hăy tưởng tượng nếu bạn muốn thấy h́nh ảnh về hiện trạng môi trường và thời tiết toàn cầu hàng ngày, bạn chỉ cần lên đây và xem. NEO có hơn 50 bộ dữ liệu như vậy. Chúng có thể được tải về dưới nhiều định dạng như JPG, PNG, Google Earth và GeoTIFF.

 

A map of the world Description automatically generated

NASA Earth Observations (http://neo.sci.gsfc.nasa.gov)

 

Bạn sẽ thấy vô cùng khó khăn nếu một ngày hệ thống dữ liệu GIS của NASA đột nhiên đóng cửa.

 

Ưu điểm: Cập nhật liên tục và hỗ trợ tải về dưới nhiều định dạng.

Loại dữ liệu: Định dạng grid (raster) về khí quyển, năng lượng, lớp phủ, sinh quyển, hải dương.

 

 

❾ Sentinel Satellite Data

Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) là nơi cung cấp ảnh vệ tinh miễn phí có độ phân giải cao nhất tính đến thời điểm hiện tại. Với chùm vệ tinh Sentinel, dữ liệu của ESA khá đa dạng và có thể được tải về thông qua trang web Sentinels Scientific Data Hub.

 

Bạn sẽ phải đăng kư một tài khoản cá nhân. Trên đó bạn sẽ thấy ảnh quang học đă được nắn chỉnh trực giao (Sentinel-2), ngoài ra có ảnh radar miễn phí (Sentinel-1) và một vài thứ khác nữa. Chúng hoàn toàn miễn phí.

 

A screenshot of a map Description automatically generated

Công cụ tải ảnh Sentinel của ESA (https://scihub.copernicus.eu/dhus)

 

Ưu điểm: Ảnh vệ tinh độ phân giải 10m. Ảnh Sentinel-2 với 11 kênh phổ.

Loại dữ liệu: Dữ liệu raster với 11 kênh phổ cho Sentinel-2 và ảnh radar với Sentinel-1.

 

 

❿ Terra Populus

Terra Populus là hệ thống duy nhất liên kết và tích hợp dữ liệu điều tra dân số từ 160 quốc gia khắp toàn cầu với dữ liệu môi trường (lớp phủ, hiện trạng và thời tiết). Dữ liệu điều tra dân số trong TerraPop bao gồm dữ liệu cá nhân và dữ liệu hộ gia đ́nh của hơn 80 quốc gia, tích hợp với dữ liệu tổng hợp từ hơn 80 quốc gia khác trong hơn 6 thập kỷ, từ những năm 1960 đến nay.

 

Điểm khác biệt của TerraPop nằm ở chỗ dữ liệu được tŕnh bày theo tiến tŕnh thời gian và không gian xuyên suốt. Không những các nhà nghiên cứu, mọi người đều có thể sử dụng công cụ này để t́m kiếm, theo dơi biến động về dân số và môi trường trong không gian địa lư.

 

A screenshot of a computer Description automatically generated

Terra Populurs (https://www.terrapop.org)


Ưu điểm: Giao diện thân thiện, tùy biến, dữ liệu đa thời gian.

Loại dữ liệu: Phân cấp theo khu vực và chủ đề như lớp phủ, hiện trạng và thời tiết..

 

Nguồn: GISGeography